معرفی رشته مهندسی پلیمر

پس اگر شما در زمینه پلیمر کار کنید باید بدانید که در هر جایی که هستید در اطراف شما فرآورده های این رشته وجود دارد زیرا این صنعت در ساخت رنگ در ها و دیوارها، پوشاک ، پوشش کابل ها، سیم ها و هر چه که جنس لاستیک و پلاستیک دارد نقش اساسی را ایفا می‌کند. پلیمرها به دو قسمت طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی می شوند که انواع طبیعی آن مثل ترکیب‌های‌ سلولزی‌، چوب‌، کاغذ و پشم‌ هستند و از مواد نفتی‌ نیز می‌توان‌ مواد پلیمری‌ مصنوعی‌ را ساخت. و از مواد نفتی‌ نیز می‌توان‌ مواد پلیمری‌ مصنوعی‌ را ساخت‌. مهندسی‌ پلیمر دارای‌ دو گرایش‌ اصلی‌ صنایع‌ پلیمر و تکنولوژی‌ و علوم‌ رنگ‌ است‌. 

گرایش‌ صنایع‌ پلیمر

هدف‌ اصلی این رشته‌ تولید محصولات‌ پلیمری‌ مثل لاستیک‌، پلاستیک‌، الاستومر، رزین‌ و بقیه مواد مورد نیاز صنعت‌ است‌. پلیمرها کاربرد پزشکی‌ هم دارند. به طور مثال دندان‌ مصنوعی‌ و لنزهای‌ چشمی‌ از مواد پلیمری‌ ساخته‌ می‌شوند و کار مهندسی صنایع پلیمر شناخت، طراحی،‌ فرمولاسیون، آنالیز و بررسی خواص فیزیکی و مکانیکی سه ماده عمده لاستیک،‌ پلاستیک و کامپوزیت است.

گرایش‌ تکنولوژی‌ و علوم‌ رنگ‌

در مهندسی پلیمر با گرایش تکنولوژی و علوم رنگ با توجه به مکان و نوع کاربرد رنگی که قرار است استفاده شود، خواص آن پیش بینی می شود و بعد از آن فرمولش تهیه می شود. دروس‌ گرایش‌ تکنولوژی و علوم رنگ به دو بخش تقسیم می شوند.‌ یک‌ بخش‌ در مورد سنتز مواد رنگزا است‌ که‌ کاربرد آن‌ در صنعت‌ نساجی‌، چاپ‌ و چرم‌سازی‌ است و بخش‌ بعدی هم پوشش‌دهی‌ است‌ که‌ روی‌ سطوح‌ فلزی‌ یا غیرفلزی‌ مانند پلیمرها، چوب‌ یا بتن‌ استفاده‌ می‌گردد.

درس‌های‌ این‌ رشته‌ در طول‌ تحصیل

دروس‌ مشترک‌ در‌ گرایش‌های‌ مختلف مهندسی‌ پلیمر

ریاضیات‌ عمومی

فیزیک‌ عمومی‌

شیمی‌ عمومی‌

برنامه‌نویسی‌ کامپیوتر

کارگاه‌ عمومی‌

شیمی‌ آلی‌

مبانی‌ مهندسی‌ برق‌

موازنه‌ انرژی‌ و مواد

ترمودینامیک‌ مهندسی‌

شیمی‌ پلیمریزاسیون‌

انتقال‌ حرارت‌

مکانیک‌ سیالات‌

انتقال‌ جرم‌

عملیات‌ واحد

کنترل‌ فرآیندها

اقتصاد و طرح‌ مهندسی‌

نقشه‌کشی‌ صنعتی‌

استاتیک‌ و مقاومت‌ مصالح‌

ترمودینامیک‌ مهندسی‌

مکانیک‌ سیالات‌

انتقال‌ حرارت‌

موازنه‌ انرژی‌ و مواد

عملیات‌ واحد

سینتیک‌ و طرح‌ راکتور

کنترل‌ فرایندها

شیمی‌ فیزیک‌

انتقال‌ جرم‌

ریاضیات‌ مهندسی‌

روش‌های‌ اندازه‌گیری‌ کمیت‌های‌ مهندسی‌

شیمی‌ فیزیک‌ پلیمرها

شیمی‌ سینتیک‌ پلیمریزاسیون

وسائل‌ اندازه‌گیری‌ مشخصات‌ مولکولی‌ پلیمرها

روش‌های‌ اندازه‌گیری‌ مشخصات‌ پلیمرها

مهندسی‌ و کارگاه‌ پلاستیک‌

رئولوژی‌ پلیمرها

اصول‌ مهندسی‌ پلیمریزاسیون‌

خواص‌ فیزیکی‌ و مکانیکی‌ پلیمرها

تکنولوژی‌ و خواص‌ فیزیکی‌ الیاف‌

مهندسی‌ و کارگاه‌ الاستومر

تکنولوژی‌ و کارگاه‌ کامپوزیت‌ها

خواص‌ و کاربرد پلیمرهای‌ طبیعی‌
 

دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ صنایع‌ پلیمر

رئولوژی‌ پلیمرها

مهندسی‌ الاستومر

مهندسی‌ پلاستیک‌

تکنولوژی‌ کامپوزیت‌ها

تکنولوژی‌ و خواص‌ فیزیکی‌ الیاف‌
 

دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ تکنولوژی‌ و علوم‌ رنگ‌

مهندسی‌ رزین‌های‌ صنعتی‌

تکنولوژی‌ تولید رنگ‌

شیمی‌ و تکنولوژی‌ مواد رنگزا

کنترل‌ رنگ‌

تکنولوژی‌ جوهرهای‌ چاپ‌

مسئولیت ها و وظایف مهندس پلیمر

از جمله وظایفی که بر دوش این افراد است عبارتند از :

1- طراحی فرمولاسیون  انواع پلیمرها و تهیه دستورات لازم برای ساخت آنها

2- طراحی فرمولاسیون  انواع رنگها (پوشش های پلیمری) و فرایند تولید آنها

3- طراحی فرمولاسیون انواع مرکب های چاپ

4- طراحی، تولید و تبدیل پلیمرها بر مبنای فناوری نانو

5- مهندسی تولید و نظارت بر کل فرآیند تولید رنگ و نیز کنترل کیفی محصولات تولیدی در کارخانجات تولید پوشش های پلیمری

6- طراحی انواع پوشش های پلیمری مصنوعی در صنایع مختلف از جمله : صنایع برق و الکترونیک، صنایع غذایی و کاغذسازی و … و نیز فرمولاسیون و ساخت انواع مرکب های چاپ

7- طراحی واحدهای ساخت مواد پلیمری از جمله لاستیک، پلاستیک و کامپوزیت

8- طراحی فرمولاسیون انواع رزین های صنعتی اعم از رزینهای آلکید، آمینو، فنولیک، اکریلیک، اپوکسی و …

9- طراحی واحدها و فرآیندهای ساخت رزینهای صنعتی و مهندسی تولید و کنترل کیفی آنها

10- کارشناسی تهیه پوشش ها  و نظارت بر اجرای عملیات رنگ‌آمیزی

11- بازرسی پیمانکاری های رنگ‌آمیزی (عملیات آماده‌سازی و اعمال مواد پوششی) در صنایع بزرگی همچون صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، برق، آب، سازه‌های فلزی و بتونی، صنایع خودروسازی، لوازم خانگی و...

12- طراحی فرآیندهای رنگرزی انواع منسوجات بافته و نبافته، چرم و … ، نظارت بر عملیات رنگرزی و نیز کنترل کیفیت محصولات رنگرزی شده و …

مهارت و توانمندی های لازم مهندس پلیمر

به خاطر رابطه تنگاتنگی که بین مهندسی پلیمر و مهندسی شیمی وجود دارد پلیمر نمی‌تواند جدا از شیمی باشد و این افراد باید علم شیمی را بدانند تا بتوانند در زمینه پلیمر موفق باشند. در رشته مهندسی پلیمر افراد باید پایه ریاضی قوی داشته باشند و زبان انگلیسی آنها خوب باشد و همچنین کار با کامپیوتر را بدانند زیرا برای به دست آوردن اطلاعات جدید در رشته خود باید از اینترنت استفاده کنند و اطلاعاتشان به روز باشد.

کسی که این رشته را مطالعه می کنند باید قدرت بدنی کافی برای کار با تجهیزات آزمایشگاهی و کار در کارخانه را داشته باشند و حس بینایی این افراد هم باید برای تفکیک رنگها قوی باشد. این افراد همچنین باید بتوانند در کارهای گروهی قوی باشند و رابطه موثر با دیگران برقرار کنند تا بتوانند مفاهیم را به یکدیگر منتقل کنند و از توانایی‌های هم استفاده کنند تا بتوانند در زمینه علمی خود موفق باشند.

از دیگر مواردی که افراد این رشته باید بدانند تسلط داشتن بر نرم افزارهای تخصصی مهندسی پلیمر است زیرا اگر به آگهی های استخدام مهندسی پلیمر نگاه کنیم متوجه می‌شویم که خیلی از سازمانها و شرکت هایی که درخواست نیرو می دهند برایشان مهم است که افراد با رشته مهندسی پلیمر بتواند با نرم افزارهای تخصصی این رشته به خوبی کار کنند..

واحدهای‌ کارگاه‌ و آزمایشگاه‌ در هر دو گرایش‌ مهندسی‌ پلیمر اهمیت‌ زیادی دارد و دانشجوی‌ این‌ رشته‌ باید قوی‌ باشد و تحمل‌ ساعت‌ها کار در آزمایشگاه‌ را داشته‌ باشد. دانشجوی‌ گرایش‌ تکنولوژی‌ و علوم‌ رنگ‌ نیز نباید حساس‌ باشد و باید‌ بوی‌ مواد شیمیایی‌ مختلف‌ را تحمل کند و بیماری‌ کوررنگی‌ هم نداشته‌ باشد تا مقع ساخت‌ رنگ‌ بتوانئ تفکیک رنگ کند و دچار مشکل‌ نشود. 

بنابراین اگر می خواهید در شغل مهندسی پلیمر موفق باشید، به راحتی و سریعا بتوانید شغل مناسب و پردرآمدی را در حوزه پلیمر پیدا کنید و یا اگر شاغل در این حوزه هستید و می خواهید پله های ترقی را سریعتر طی کنید، مطمئن باشید یادگیری نرم افزارهای تخصصی مهندسی پلیمر یکی از راه های اصلی و مطمئن برای شماست.

نرم افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی پلیمر

ASPEN

MATLAB

Moldflow (نرم افزار شبیه سازی فرآیند تزریق)

hysys

FLUENT

VLab  (نرم افزار شبیه ساز آزمایشگاه)

Pipe Calculator (نرم افزار محاسبه افت فشار ناشی از اصطکاک در خط لوله‌ها)

تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل مهندسی پلیمر

در صورتی که شما قصد تحصیل در رشته مهندسی پلیمر را دارید باید در کنکور علوم ریاضی شرکت کنید و وارد دوره کارشناسی مهندسی پلیمر در یکی از دو گرایش صنایع پلیمری و تکنولوژی رنگ بشوید.  گرایش‌های مختلف مهندسی پلیمر میتوانید تا مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا ادامه تحصیل دهید ولی خیلی از افرادی که در صنعت پلیمر هسند، فارغ التحصیل رشته شیمی هستند زیرا پایه و اساس علم شیمی است.

بازار کار و فرصت های استخدامی مهندس پلیمر

مهندسی پلیمر از معدود رشته‌هایی است که همه ی فارغ‌التحصیلان آن در مقاطع مختلف، میتوانند به داشتن شغل مناسب امیدوار باشند. تعداد بلای گرایش‌های این رشته و کاربردی بودن آن و همچنین روبه گسترش بودن باعث ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب برای فارغ‌التحصیلان این رشته شده ‌است. فارغ‌التحصیلان گرایش صنایع پلیمر هم می‌توانند به شغل هایی مثل کارشناسی مواد خوراکی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی، پژوهشگری و کلا بعنوان مهندس پلیمر در مراکز دولتی و خصوصی مشغول شوند. تقریبا تمام صنایع بزرگ و کوچک تولید پلیمرها، صنایع تبدیل پلیمر نظیر صنایع لاستیک، پلاستیک، الیاف مصنوعی، رزین‌سازی، کفش‌سازی، چسب‌سازی، کامپوزیت‌ها و کاغذسازی، مراکز تحقیقاتی پلیمرها در دانشگاه های کشور، دفاتر مهندسین مشاور و واحدهای برنامه‌ریزی صنایع تولید پلیمر و وزارتخانه و سازمان‌های دولتی از این جمله اند.

فارغ‌التحصیلان‌ مهندسی‌ پلیمر گرایش‌ تکنولوژی‌ و علوم‌ رنگ‌ می‌توانند در کارخانجات‌ رنگ سازی‌ بعنوان مهندس پلیمر، رنگینه‌های‌ مصنوعی‌ تولید کنند. هم چنین پژوهشگر، کارشناس، مدیر خرید و تدارکات  و کارشناس تحقیقات بازار موارد دیگری هستند که این افراد میتوانند به کار در این زمینه ها امیدوار باشند.

درآمد و حقوق مهندس پلیمر

اطلاعات خیلی دقیق از درآمد شغل مهندسی پلیمر در دسترس نیست اما وقتی که با افرادی که متخصص این رشته هستند صحبت می‌کنیم متوجه می‌شویم که درآمد این افراد به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن می‌توان به مقدار دانش و تخصص افراد و میزان تجربه و توانایی مدیریت کنترل پروژه و شخصیت و استعداد آنها بستگی دارد و با توجه به موفقیت آنها در استخدام پیشرفت شغلی و موارد دیگر حقوق آنها متفاوت خواهد بود.

اگر بتوانید تحت عنوان مهندس پلیمر در یکی از سازمان ها و یا پژوهشگاه های دولتی استخدام شوید، با توجه به مدرک تحصیلی و میزان سابقه کارتان طبق قوانین و مقررات دولتی و یا دانشگاهی حقوق خواهید گرفت. و اگر در بخش خصوصی کار کنید حقوق و دستمزد شما علاوه بر مواردی که گفته شد به صنعتی که در آن کار می کنید (خودرو سازی، نساجی، نفت و گاز و …. )،  نحوه رزومه نویسی و ارائه توانمندی هایتان و ارتباطات با بقیه متخصصین و مدیران بستگی دارد.

شخصیت های مناسب شغل مهندسی پلیمر

برای اینکه یک شغل مناسب انتخاب کنیم عوامل مختلفی باید مد نظر گرفته شود. ویژگی‌های شخصیتی ارزش ها و علایق شرایط خانوادگی مهارتها و شرایط جامعه از جمله ی این ویژگی ها هستند. یکی از مهمترین ویژگی ها شرایط خود فرد و ویژگی های شخصیتی او می باشد. زیرا ممکن است یک شغل بسیار خوب و پردرامد باشد اما با شخصیت یک فرد سازگاری نداشته باشد با توجه به تیپ شخصیتی کارهای مناسب افراد متفاوت خواهد بود. پس سعی کنید اول خودتان را خوب بشناسید.

درآمد و حقوق

اطلاعات خیلی دقیق از درآمد شغل مهندسی پلیمر در دسترس نیست اما وقتی که با افرادی که متخصص این رشته هستند صحبت می‌کنیم متوجه می‌شویم که درآمد این افراد به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن می‌توان به مقدار دانش و تخصص افراد و میزان تجربه و توانایی مدیریت کنترل پروژه و شخصیت و استعداد آنها بستگی دارد و با توجه به موفقیت آنها در استخدام پیشرفت شغلی و موارد دیگر حقوق آنها متفاوت خواهد بود.

اگر بتوانید تحت عنوان مهندس پلیمر در یکی از سازمان ها و یا پژوهشگاه های دولتی استخدام شوید، با توجه به مدرک تحصیلی و میزان سابقه کارتان طبق قوانین و مقررات دولتی و یا دانشگاهی حقوق خواهید گرفت. و اگر در بخش خصوصی کار کنید حقوق و دستمزد شما علاوه بر مواردی که گفته شد به صنعتی که در آن کار می کنید (خودرو سازی، نساجی، نفت و گاز و …. )،  نحوه رزومه نویسی و ارائه توانمندی هایتان و ارتباطات با بقیه متخصصین و مدیران بستگی دارد.