مشاوره تحصیلی تلفنی دانش آموزان

تعریف مشاوره تحصیلی

هنگاهی که صحبت از مشاور تحصیلی به میان می آید در ارتباط با دانش‌آموزان مدارس و دانشجویان است که برای کمک و راهنمایی آن‌ها در زمینه‌‌های گوناگونی مانند برنامه‌ریزی درسی و تحصیلی، امتحان و مسائل مربوط به آن، افت تحصیلی و علل آن، روش‌های بهسازی حافظه، تمرکز و مطالعه، مدیریت زمان، خلاقیت و هوش، انتخاب رشته‌ی تحصیلی در دوره‌ی دبیرستان، انتخاب رشته‌ی تحصیلی دانشگاهی، اطلاع از مقررات و شرایط و قوانین مدرسه یا دانشگاه و یا هر مشکلی که ممکن است در تحصیل پیش بیاید فعالیت می‌کند و رفع این نوع مشکلات به عهده‌ی مشاوران تحصیلی است. در ارائه‌ی خدمات مشاوره‌ای، که خود نوعی آموزش و بخشی از خدمات راهنمایی است؛ مشاوران می‌کوشند تا با ایجاد رابطه‌ای صمیمانه و دو جانبه به دانش‌آموزان در بررسی مشکلاتشان از جوانب و دیدگاه‌های مختلف کمک کنند، تا ضمن یادگیری فرآیند مشکل‌گشایی، بتوانند با بینشی وسیع و همه‌جانبه به مسائل نگریسته، موفق به اخذ تصمیمات مناسب گردند. در نظر داشته باشید هیج گاه یک مشاور برای هیچ دانش‌آموزی تصمیم نمی‌گیرد و یا به او القای نظر نمی‌کند بلکه تصمیم‌گیری اختیار و انتخاب و مسئولیت تام برعهده دانش‌آموز است.

وظیفه یک مشاور این است که فقط و فقط به دانش آموز در تصمیم گیری کمک کند و در حل مشکل، فقط می‌تواند با همدلی و همفکری به بررسی راه‌حل‌ها بپردازد. او هرگز به جای شما فکر نمی‌کند و تصمیم نمی‌گیرد. اما در نهایت تصمیم‌گیری مسئولیت فردی دانش آموز است.

ضرورت مشاوره تحصیلی

هنگامی که با بسیاری از افراد موفق در زمینه های مختلف علمی صحبت می کنیم به مورد مشابهی بر میخوریم و آن یاری گرفتن از یک فرد متخصص در زمینه ی مربوطه است. در واقع می توان گفت کمتر کسی میتواند با سطح اطلاعات خود و بدون آگاهی از تجربیات افراد مجرب نسبت به زمینه ی کاری تصمیمات کاملا مناسبی اتخاذ کند. با این تفاسیر انتخاب مشاوره تحصیلی مناسب میتواند نقش بسیار مهمی را در موفقیت فرد ایفا نماید. همانطور که با کوچکترین اشتباه ممکن است آینده تحصیلی و شغلی فرد به خطر بیافتد، انتخاب آگاهانه مشاور مجرب می تواند نتایج بسیار خوبی را به همراه داشته باشد. از آنجا که قشر دانش آموز بیش از هر طبقه سنی دیگری نیاز به مشاوره و راهنمایی دارد.

شاید در سال های گذشته تنها با افزایش ساعت درس خواندن میتوانستیم نتایج خوبی بگیریم، اما امروزه با افزایش رقابت و مفهومی تر شدن دروس، برای رقابت مفید و موثر در زمینه ی تحصیل نیاز به مشاور کاملا حس می شود. دانش‌آموزان و دانشجویان بسیاری هستند که در جریان تحصیل با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند که مشاوره تحصیلی تلفنی می‌تواند در رفع این مشکلات کمک­های مؤثری به دانش‌آموزان ارائه دهد. از جمله ی  این مشکلات ضعف در پایه‌ی تحصیلی و نبود انگیزه‌ی کافی در زمینه ی تحصیلی است. مدرسه مکان مناسبی برای انجام برنامه‌هایی در ارتباط با ایجاد مشکلات روانی و عاطفی است و بخش مهمی از رسالت مدرسه به آموزش سازگاری عاطفی فرد درزندگی اختصاص دارد؛ بنابراین مدرسه بهترین فضا و فرصت برای آموزش ترویج شیوه‌های سازگاری صحیح در زندگی فردی و اجتماعی به دانش آموزان است. مشاوران بعد از اطلاع از شرایط دانش آموز سعی می کنند با آموزش مهارت‌های زندگی و با ارائه‌ی خدمات راهنمایی و اطلاع‌رسانی در زمینه‌های تربیتی، تحصیلی و شغلی پاسخگوی نیازهای اساسی دانش‌آموزان، ازجمله شکوفایی استعدادها وتوانمندی‌ها، احساس خود ارزشمندی و اعتماد به نفس، خودشناسی و ارتقای سلامت روانی آنان نقش مؤثری را ایفا می‌کنند.

در امر تحصیل فرزندان، خانواده و والدین نقش بسزایی دارند. بطوریکه عامل خانواده از عوامل مهم در زمینه پیشرفت تحصیلی دانش آموز یا وقوع افت تحصیلی است. انگیزه‌ها و علایق تحصیلی دانش آموز در خانواده شکل می‌گیرد و به آن جهت داده می‌شود و مسیری برای هدایت آن فراهم می‌شود. خانواده سرعت دانش آموز را در رسیدن به اهداف تحصیلی تنظیم می‌کند. خانواده‌های بدون انگیزه  بدون اطلاع و غیر فعال موجب کاهش سرعت دانش آموزان بااستعداد می‌شوند. از این رو در فرآیند مشاوره تحصیلی، لزوم انجام مشاوره با والدین ضرورت و اهمیت خاصی پیدا می‌کند. از اینرو لازم به نظر می‌رسد والدین و بطور کلی خانواده نیز اطلاعات کافی از ویژگی ها و استعدادهای فرزندان خود کسب نمایند، اطلاعات بیشتری در زمینه‌های تحصیلی کسب کنند و کمک ها و یاری های مفیدی برای فرزندان دانش آموز خود فراهم کنند.

.  

ضرورت مشاوره تحصیلی در زمینه انتخاب رشته مشاغل برای آینده ای بهتر

در گذشته انتخاب شغل توسط افراد بسیار متفاوت‌تر از حالا بوده است. جوانان خانواده معمولا مشاغل و حرفه خود را به صورت موروثی از پدران خود دریافت می‌کردند و در نتیجه مشاوره شغلی چندان اهمیتی برای آنان نداشت. اما با شروع پیچیده‌تر شدن جوامع، گسترش یافتن حرفه‌ها و مشاغل متعدد، تخصصی‌تر شدن حرفه‌ها و احساس نیاز به همخوانی بین توانایی فرد و نوع حرفه، نیاز مراکز صنعتی و ... به افراد ماهر، افزایش بی‌رویه جمعیت جوان کشورها و افزایش دانش آموزان و ... زمینه و احساس نیاز بوجود فرآیندی با عنوان راهنمایی شغلی را فراهم ساخت. تربیت مشاوران و اعزام آنان به مدارس راهنمایی تحصیلی، تهیه بروشورهای شغلی و استفاده از فعالیت های مختلف جهت آشنا سازی دانش آموزان به ویژگی های خود و مشاغل، از جمله کارهای انجام گرفته در این زمینه بوده است. علاوه بر اینکه بر اساس اهداف مشاوره شغلی بازپروری های شغلی و دوره‌های ضمن خدمت برای مشاغل مختلف بوجود آمد، که طی آنها تلاش می‌شد کارآیی و توانایی افراد مشغول در حرفه‌های مختلف را بالا ببرند.

گاه انتخاب هایی که دانش آموزان در زمینه رشته‌ها و مشاغل انجام می‌دهند عاری از هر گونه دلیل منطقی و اطلاعات مناسب است. معیارهایی که دانش آموزان در چنین مواردی برای انتخاب های خود برمی‌گزینند ملاک هایی کاذب و نامناسب است. مثل انتخاب رشته ریاضی فیزیک به خاطر وجهه اجتماعی آن، یا به خاطر چشم هم چشمی و یا به خاطر دنباله روی از یک دوست و یا همراه با او بودن در طول تحصیل. چنین انتخاب هایی به احتمال بیشتری محکوم به شکست خواهند بود. شکست یا در مرحله سال های دبیرستان به صورت کاهش در نمرات، عدم موفقیت در کنکور و در سنین بالاتر در انتخاب رشته در زمینه انتخاب رشته تحصیلی. مشاوره از آن جهت ضرورت می‌یابد که اهمیت چنین انتخاب هایی به دانش آموز گوشزد شود تا او ملاک های مناسبی برای تصمیم های خود اتخاذ کند و از احتمال شکست خود در آینده پیشگیری نماید.

شغل و حرفه فرد از آنجایی که بخش عمده‌ای از زندگی او را به خود اختصاص می‌دهد و به عبارتی انسان ساعات زیادی از وقت خود را در محل کار خویش و درگیر حرفه خویش می‌گذراند، اهمیت بسزایی دارد. چنین شرایطی اگر چنانچه با شرایط و تواناییها و علایق فرد همخوانی نداشته باشد، به عدم رضایت شغلی خواهد انجامید. تحقیقات نشان می‌دهد عدم رضایت شغلی یکی از مهمترین مشکلات استرس‌زا در زندگی فرد است که می‌تواند جنبه‌های دیگر زندگی او را تحت تأثیر قرار دهد.

به عنوان مثال فرض کنید فردی را که به شغل خود علاقمند نیست یا توانایی های لازم برای انجام آن را بطور مفید ندارد‌، خستگی او مسلما بیشتر از فردی خواهد بود که با رضایت و لذت کامل آن شغل را انجام می‌دهد. فرد اول با دامنه‌ای از استرس و خستگی شدید وارد منزل می‌شود و میزان تحمل و مقاومت او در برابر جنبه‌های مختلف زندگی پایینتر از فرد دوم خواهد بود که شغل خود را کامروابخش تلقی می‌کند. علاوه بر تأثیرات فردی مشاوره شغلی ، تأثیرات اجتماعی آن را نیز نباید از نظر دور داشت. کارآیی فرد در حرفه‌ای که به او واگذار شده است بسیار تحت تأثیر توانایی و استعداد و علاقه او به آن شغل دارد. عدم هماهنگی فرد با شرایط شغل کارآیی او را در مسیر اهداف شغلی مرکز، کارخانه یا مؤسسه پایین خواهد آورد. مؤسسات و مراکز مختلف کاری مایل به بکارگیری افرادی هستند که کارآیی بالاتری داشته باشند.

ضرورت مشاوره تحصیلی در زمینه جلوگیری از افت تحصیلی

ممکن است این اتفاق برای خیلی از دانش آموزان اعم از ممتاز و عادی تر پیش بیاید که در روند تصیل در یک بازه زمانی دچار افت در نمرات خود بشوند. برخی از دانش آموزان به خاطر شرایط ویژه‌ای که دارند بیشتر در معرض افت تحصیلی هستند و برخی از آن ها افتان و خیزان تجربه هایی از افت تحصیلی داشته‌اند. برخی از علل افت تحصیلی این دانش آموزان به عوامل بیرونی مثل خانواده، مدرسه و ... مربوط می‌شود. برخی از علل، علل فردی هستند مثل انگیزه خود دانش آموز، روش های مطالعه و برنامه ریزی، علایق و استعدادها و غیره.

مشاوره تحصیلی برای این دسته از دانش آموزان اهمیت بسزایی دارد. در جریان مشاوره تحصیلی به این دانش آموزان کمک می‌شود علت افت ها و شکست های خود را بشناسند و با راهکارهایی آشنا شوند که به آن ها در رفع آن علت ها و یا کاهش تاثیر آن ها در مسائل تحصیلیشان کمک می‌کنند. انجام چنین مشاوره‌هایی می‌تواند با احیای نیروهای بالقوه فرد او را در تمام مسیر تحصیلی‌اش همراهی کند.

 
ضرورت مشاوره تحصیلی در زمینه تسریع روند تحصیل و مطالعه

یکی از تاثیراتی که یک مشاور می تواند در زمینه ی تحصیلی دانش آموز داشته باشد این است که با یاد دادن نکات حرفه ای و کارامد باعث ذخیره زمان و سرعت بخشیدن به مطالعه کردن است. برخی دانش آموزان و خانواده‌های آن ها مایلند عملکرد بهینه خود را در زمینه تحصیل بهبود بخشند. این دانش آموزان ممکن است دانش آموزانی متوسط و یا بالا باشند. به هر حال تمایل دارند روش هایی را بیاموزند و اطلاعاتی مناسب، مفید و عملی کسب کنند که کارآیی آنها را در زمینه تحصیل بالا ببرد. مشاوره تحصیلی چنین راهکارهایی را برای افراد فراهم می‌سازد و بر احتمال موفقیت آن ها در سطح پیشرفته‌تر می‌افزاید.

 
ضرورت مشاوره تحصیلی برای تشخیص و هدایت دانش آموزان استثنایی

دانش آموزان استثنایی شامل دانش آموزانی می‌باشند که معلولیت هایی در زمینه‌های مختلف جسمی مثل شنوایی، بینایی و یا هوشی دارند. نیاز به حضور مشاوره تحصیلی برای این دسته از دانش آموزان بسیار محسوس است. به این دلیل که آنها و خانواده‌های آن ها نیازمند اطلاعات بیشتری در ارتباط با آینده تحصیلی و شغلی آن ها هستند. در مورد این دسته از دانش آموزان نیز با بررسی توانایی های آن ها در مورد شغل و تحصیلات آن ها تصمیماتی اتخاذ می‌شود. چنین دانش آموزانی با توجه به ضرورت اینکه زودتر از بقیه دانش آموزان باید حرفه و مهارتی را بیاموزند احتیاج مبرمی به مشاوره تحصیلی دارند.

ضرورت مشاوره تحصیلی برای دانش آموزان تیز هوش و نابغه

گاهی در برخورد با بعضی از دانش آموزان متوجه تفاوات آن ها با سایرین در درک مطالب درسی می شویم. آن هایی که در دریافت مفاهیم درسی نسبت به دیگران پیش تازند. این دسته از دانش آموزان، قشر پرنیرو و قابل توجهی برای دست اندرکاران تعلیم و تربیت و جامعه هستند. سرمایه گذاری و استفاده از انواع خدمات مشاوره‌ای در کنار سایر امکاناتی که برای آن ها در مدارس ویژه فراهم می‌آید ضرورت دارد. از دست رفتن چنین نیروهایی به خاطر انتخاب ها و تصمیمات نادرست زیان های قابل توجهی به بار خواهد آورد.

اهداف مشاوره تحصیلی

هنگاهی که به یک فرد عنوان مشاور تحصیلی داده می شود او موظف است تا با دنبال کردن اهدافی خاص وظایف خود را به بهترین نحو انجام دهد. اهداف یک مشاور به شرایط یا فعالیت ‎های خاص می تواند مربوط باشد و نیز بر اهداف کلی از مشاوره در مدارس تأکید داشته باشد. اهداف اصلی مشاوره، شامل مواردی است که در ادامه در رابطه با آن ها صحبت خواهیم کرد. یک مشاور در ابتدا باید با ایجاد رابطه ی نزدیک با دانش ‎آموز از طریق گفت وگو با او رابطه برقرار کند. بعد از آن فرا خواندن یا دادن اطلاعات یا ارایه ‎ی چیزی که دانش آموز می خواهد بداند و آنچه که دیدگاه و آرزوهای او در ارتباط با مدرسه و خانواده است. در واقع شناخت نگرانی های دانش آموز و اهمیت دادن به مسائل او با شنیدن صحبت های دانش ‎آموز در مورد نگرانی هایش. بررسی ارتباط با خانواده، دوستان و مدرسه ‎ی دانش آموز، از دیگر وظایف مشاور است.

وظیفه ی مشاور، کمک به کنترل نگرانی ها از طریق یاری به دانش آموز در دیدن موقعیت از دیدگاه های متفاوت، افزایش و ارتقای نظریه های شناخته شده از طریق آن است. هدف از به کار گیری نیروهای مشاور تحصیلی در مدارس برقراری ارتباطی اساسی بین دانش آموزان ومشاوران است . خدمات مشاوره ای خودشناسی دانش آموزان راتسهیل می کند ودانش آموزان رایاری میدهد تا ازطریق ترکیب و تطبیق اطلاعات مربوط به خود و محیط مشکلات خودرا باز یابند و حل کنند و به تصمیم گیری مناسب بپردازند. این امر مستلزم وجود مشاورانی است که برای این مهم تربیت و آماده شده اند تا دانش آموزان را درحل مشکلات و اتخاذ تصمیم های معقول و مناسب یاری دهند. مشاوران رکن اصلی و پایه اساسی برنامه راهنمایی هستند. فرادی که براساس دانش های نظری و تجارب علمی صلاحیت های همه جانبه رابرای کمک به دانش آموزان و رفع مشکلات متعدد و متنوع آنان باید داشته باشند.

مشاوران مدارس باید علاقه مند به دانش آموزان وآگاه به مراحل رشد و تربیت آنان، واقف به اصول ومبانی روانشناسی، تعلیم و تربیت و جامعه شناسی و قادر به بهره مندی از اصول و فنون راهنمایی و مشاوره و دارای تجربه کاری باشند. مجموعه تلاش وکوشش هایی که به شناخت استعدادها و رغبت های دانش آموزان منجر میشود یا آنان را درانتخاب رشته های تحصیلی و یا شغلی و رفع مشکلات شخصی و سازشی یاری می دهد جز وظایف مشاوران به حساب می آید.  از مهم ترین اهدافی که با انجام راهنمایی و مشاوره می شود به آن ها دست یافت عبارتند از:

کمک به رشد نیروی تفکر و جنبه های معنوی وعقلی دانش آموزان:

ایجاد پیشرفت درکسب مهارت های مطالعه

راهنمایی دانش آموز برای انتخاب رشته های تحصیلی

طرح ریزی برای انتخاب دروس، برای ادامه تحصیلات

ترغیب دانش آموز برای بهره برداری خویش بینانه و خلاقانه از نیروی خویش

کمک به رشد مهارت های شغلی وحرفه ای دانش آموز:

یاری کردن دانش آموزان تا ازتوانائی ها و علائق حرفه ای خویش آگاه شوند.

یاری کردن دانش آموزان تا ازموقعیت ها و فرصت های استخدامی وشغلی جامعه مطلع شوند.

یاری کردن دانش آموزان تا بر اساس شناسایی خویش و فرصت های حرفه ای به توسعه و پیشرفت در حرفه و شغل خود بپردازدو طرح ها و تصمیمات خود را مؤثر سازد.

کمک به رشد شخصیت دانش آموان:

یاری کردن دانش آموز تابرای خود به عنوان عضوی از جامعه احترام قائل شود.

یاری کردن دانش آموز تا در ایجاد روابط و مناسبات متقابل داری شایستگی شود.

همکاری با معلمان در تدارک محیط سالم و مساعد درکلاس تا به رشد روانی دانش آموزان کمک شود.

 ارتباط با والدین به منظور ایجاد شناخت رفتارهای طبیعی و نیازمندی های روانی جوانان.

نقش مشاوره در پیشرفت تحصیلی

یک مشاور در زمینه های مختلفی میتواند به یک دانش آموز یاری برساند. زمینه های مختلف در ارتباط با مشاوره ی افت تحصیلی، کاهش استرس، تقویت حافظه، روش های صحیح مطالعه، نحوه ی صحیح و تکنیک های مهم در قبولی آزمون ها و بسیاری از موراد دیگر خواهد بود. پس به طور کلی میتوان گفت که مشاوره تحصیلی به دانش آموزان کمک می‌کنند تا ویژگی ها و استعدادهای خود را بهتر بشناسند و به شرایط و خصوصیاتی که یا توجهی به آن ها نداشته‌اند و یا میزان توجه به آنها کمتر بوده است با دقت بیشتری نگاه کنند. علاوه بر این اطلاعات آنها را در زمینه‌های مختلف تحصیلی بالاتر بوده و در صورت وجود نواقصی در عملکردشان آن ها را شناسایی کرده و راه حل هایی برای رفع نواقص ارائه می‌کند. به این ترتیب دانش آموزان می‌توانند عملکرد بهتری نسبت به قبل در زمینه درسی داشته باشند انتخاب های مفیدی انجام دهند و اشکالات احتمالی را رفع نمایند.

مشکلات تحصیلی دانش آموزان

مشکلات دانش آموزان، زنجیره ای از عوامل فردی و اجتماعی است که نیازمند دیدی جامع نگر و نظام مند به استعدادها و توانایی ها و علائق، شخصیت، ساختار و وضعیت خانواده و سایر متغیرهای محیطی است. مشاور مدرسه با آگاهی از ارتباط تنگاتنگ مشکلات تحصیلی با زمینه های روانی - اجتماعی دانش آموزان، با استفاده از متون و روش های راهنمایی و مشاوره از طریق شیوه های مختلف فردی، گروهی و خانوادگی به دانش آموزان کمک می کند تا با بررسی های همه جانبه مشکل بتوانند راه حل یا راه حل های مناسب را انتخاب و برای اجرای آن ها برنامه ریزی نمایند و در نهایت عملکرد دانش آموزان در ابعاد مختلف بهبود یابد.

مشاور تحصیلی با شناخت دانش آموزان در زمینه های گوناگون می تواند آنان را به رشته های تحصیلی مناسب راهنمایی کند و آنان را در حل مشکلات یاری دهد. گرچه آشنایی معلم با فنون راهنمایی تدریس و عملکرد او را موثر و پربار می سازد، ولی معلم به تنهایی نه می تواند و نه فرصت دارد به تمام مسائل و مشکلات روانی و خانوادگی و تحصیلی دانش آموزان رسیدگی کند و برای هر کدام راه حل ارائه دهد. از این رو، مشاور تحصیلی با همکاری معلم و خانواده و مسئولان مدرسه می تواند دانش آموزان را در جهت رفع مشکلات تحصیلی و خانوادگی و روانی و تامین ثبات عاطفی یاری دهد و نهایتا نیل به اهداف آموزش و پرورش را ممکن سازد. راهنمایی کودکان ونوجوانان و بزرگسالان یک فراگرد بسیار مهم و استثنایی در حل مشکلات و معضلات این طبقات سنی می باشد. ضرورت مشاوره و راهنمایی قبل از هر چیز دیگر، در رابطه با حرفه و شغل و مخصوصا در نظام جدید آموزش و پرورش مطرح می باشد.

مشاوره تحصیلی دانش آموزان ابتدایی

راهنمایی دانش آموزان یک فراگرد بسیار مهم و استثنایی در حل مشکلات و معضلات آنان است. اهداف راهنمایی تحصیلی در هر دوره ی تحصیلی باید با خصوصیات رشد و نیازهای دانش آموزان و با اهداف آموزش و پرورش منطبق و هماهنگ باشد. راهنمایی تحصیلی دانش آموزان در مدارس ابتدایی بسیار مهم است و جنبه ی پیش گیری دارد. در این دوره مشاور، به رفع کمبودها، اشکالات و آموزش مهارت های اساسی اقدام می کند تا از بروز مشکلات تحصیلی و رفتاری در آینده پیش گیری کند. مشاور می تواند با گذراندن یک دوره ی آموزشی، راهنمایی تحصیلی دانش آموزان ابتدایی را با موفقیت انجام دهد. تشویق کنجکاوی، گسترش دامنه ی خلاقیت و استدلال کودک، آماده ساختن دانش آموز به استفاده‎ی بهینه از مفاهیم آموزشی، ارایه ی اطلاعات ضروری درباره ی مدرسه، آموزش مهارت های تحصیلی به دانش آموزان و کمک به آنان برای کاربرد آن ها، آموزش شیوه های صحیح استفاده از اوقات فراغت و کمک به معلمان و والدین برای شناخت و کار کردن درست با دانش آموز از جمله ی اهداف مشاوره و راهنمایی تحصیلی در دوره های ابتدایی است. از آن جایی که دانش آموزان در هر دوره ی تحصیلی ممکن است در زمینه ی تحصیلات با مشکلاتی مواجه شوند و از ادامه ی تحصیل و فعالیت مفید و سازنده باز بمانند و موفقیتی به دست نیاورند، حضور مشاور برای شناسایی علل مشکل و در جهت رفع آن و هم چنین ایجاد محیطی سالم برای رشد و یادگیری، بسیار مؤثر بوده است. در همین راستا "راهنمایی تحصیلی موجب بازدهی و کارآمدی بیش تر نظام آموزشی، افزایش پیش رفت و کاهش افت تحصیلی، تقلیل مشکلات رفتاری دانش آموزان، ایجاد جو سالم و صمیمی بین دانش آموزان و کارکنان مدرسه، آشنایی معلمان با روش های صحیح تربیتی و برقراری ارتباط نزدیک با فرزندان، تهیه و اجرای فعالیت‎های مکمل برنامه براساس استعدادها و رغبت های دانش آموزان، برگزاری کلاس های آموزش ضمن خدمت ضروری برای معلمان و آگاهی شاگردان از رابطه ی بین رشته های تحصیلی با مشاغل متعدد می شود." از این رو می توان ادعا کرد که مشاره و راهنمایی تحصیلی وسیله ‎ای تسهیل کننده برای رسیدن به هدف های آموزش و پرورش قلمداد می شوند.

مشاوره تحصیلی امتحانات

هنگامی که دانش آموزان به فصل امتحانات نزدیک می شوند با موارد مختلفی دست به گریبان هستند. به طور مثال خیلی از آن ها نمی توانند بدرستی از مان خود استفاده کنند و با مدیریت زمان بتوانند مطالب مورد نظرشان را بخوانند و یاد بگیرند. یکی دیگر از آن ها ترس از امتحان و استرس قرارگیری در دوران فرجه برای مطالعه دروس و همچنین استرس حضور در جلسات امتحان است. بدون تردید ترس از امتحان بین دانش آموزان و دانشجویان تقریبا شامل همه می شود و از مهمترین دلایل این موضوع، نتیجه‌ای است که از امتحان بدست می‌آید. نتیجه‌ای که مدرک قبولی یا مردودی به حساب می آید و ممکن است باعث ارتقا، تهدید، تشویق و تنبیه گردد. گاهی اوقات این نتیجه می‌تواند سرنوشت را نیز رقم زند. به همین علت هر چه نتیجه، حساسیت و اهمیت بیشتری داشته باشد، به همان میزان استرس امتحان یالاتر میرود، چند مورد از عواملی که باعث این حالات میشود عبارتند از:

1. انتظار بیش از حد والدین

2. ترس از فراموش کردن مطالب خوانده شده

3. سختگیری مدرسین در طی سال تحصیلی

4. نداشتن اعتماد به نفس کافی در دانش آموزان

5. نامشخص بودن سؤالات و نحوه ی طراحی آن ها

وقتی با عاملی که موجب پیش آمد ترس و استرس در دانش آموز شده است آشنا شدیم باید عوامل کاهش دهنده این نوع ترس را نیز بدانیم. در خصوص روش های کاهش ترس از امتحان نظرات مختلفی وجود دارد که مهمترین آنها به شرح زیر می‌باشند: 

ایجاد محیطی آرام و به دور از تشنج : این مورد علاوه بر تلاش والدین برای ایجاد چنین محیطی برای مطالعه فرزندان ، فرزندان نیز بایستی کوشش نمایند. 

تنظیم ساعات خواب و استراحت: برخی با این تصور که هنگام امتحانات برای مطالعه بیشتر اصلا نباید خوابید و یا خیلی کم خوابید ، خود باعث خستگی ذهنی و در نتیجه فراموشی بیشتر در مطالب خوانده شده می‌گردند. کاهش زمان خواب در حد متعادل مطلوب است، اما افراط در آن هرگز مفید نخواهد بود.

تغذیه مناسب هنگام امتحانات: افراط و تفریط در تغذیه اثرات نامطلوبی در بر خواهد داشت. بایستی با خواب و استراحت کافی و نیز تغذیه مناسب، از لحاظ روحی و جسمی، خود را آماده امتحان کرد. 

آماده شدن برای امتحان: وقتی برای مطالعه برنامه مشخصی در طول سال تحصیلی داشته باشیم هنگام امتحانات نیاز به فشار اوردن زیاد و استرس ناشی از آن نیست. برای این منظور باید مطالب درسی را بتدریج و در طول زمان مرور کنید، نه اینکه در آخرین دقایق قبل از امتحان به مطالعه فشرده بپردازی. همچنین از مطالبی که می خوانید، یادداشت های فشرده‌ای بردارید، تا بازسازی ذهنی، رمز گردانی و مرور مطالب برایتان مفید واقع شود.

سعی کنید به نوع آزمون پی ببرید، تا بتوانید مطالعه خود را متناسب با آن پیش ببرید. شما باید از فشرده خوانی پرهیز کنید. فشرده خوانی با مرور کردن مطالب متفاوت است. فشرده خوانی متضمن کوششی است برای یادگیری مطالب تازه بلافاصله قبل از شروع امتحان و یا به عبارتی آخرین کوشش های شخص در آخرین لحظات قبل از امتحان.

اگر با روند آموزش معلمان خود آشنا شوید متوجه می شوید که برای هر کدام از آن ها کدام موارد اهمیت بیشتری دارد. پس با تأکید بیشتر بر مطالبی که انتظار دارید جزء سؤالات امتحانی باشد می‌توانید محدوده سؤالاتی را که در امتحان مطرح خواهد شد، حدس زده و بیشتر به آنها پرداخته شود. برای این منظور سؤالات امتحانی سال های گذشته کمک خواهند کرد. همچنین توجه به مطالب و موضوعاتی که استاد و یا معلم در کلاس درس بیشتر روی آن ها تکیه می‌کند. 

یادتان باشد که از شرکت در جلسات آخر درس قافل نمانید و حتما در جلسات آخر درس پیش از امتحان در کلاس شرکت کنید. زیرا اغلب، مطالب مهمی را احتمال بیشتری در طرح سؤالات دارند، در جلسات آخر مرور و توضیح داده می‌شوند. از اضطراب های متفرقه پرهیز کنید، مثلا شب امتحان مسابقات فوتبال را دنبال نکنید. اگر امتحان قبلی رضایت بخش نبوده است، به آن نیندیشید و تحلیل امتحان قبلی را به فرصت مناسب خودش موکول کنید. 

سعی کنید از خود داشتن تصور ذهنی مثبت ایجاد کنید و افکار مثبت را بر خود حاکم کنید. بجای پرداختن به جنبه‌های منفی، همواره یک تصویر ذهنی مثبت از خودتان داشته باشید و پس از تلاش کافی جهت مطالعه مطالب به موفقیت خود امیدوار باشید.

تا به اینجا با مهم ترین عوامل ایجاد و کاهش ترس از امتحان آشنا شدید، حال مواردی را که در جریان امتحانات و هنگام پاسخگویی به سؤالات باید مد نظرتان باشد را به شما یادآوری می کنیم که مهم ترین آن ها عبارتند از:

به موقع و سر وقت به جلسه امتحان بروید و پیش از آغاز امتحان با خاطری آسوده در جای خود مستقر شوید.

کلیه وسایل و ابزارهایی که در امتحان مورد نیاز است همراه خود به جلسه ببرید.

دستورالعمل ها را با دقت بخوانید و اگر دستورات شفاهی است، با توجه و التفات کامل به آن گوش دهید و عینا همان کاری را که از شما می‌خواهند انجام دهید. در مورد سؤالات تستی، اگر نمره منفی داشته باشند، حدس زدن کار عاقلانه‌ای نیست.

به زمان بندی سؤالات دقت کنید، تا با مشکل کمبود وقت مواجه نشوید.

اگر زودتر از زمان تعیین شده سؤالات را پاسخ دادید، عجله نکنید و مجددا مروری داشته باشید.

خود را برای پاسخ گویی به هر گونه سؤالی آماده سازید، اما نه با این برداشت که باید صد درصد سؤالات را جواب دهید.

برای پاسخگویی به سؤالات به طرح چهار مرحله‌ای زیر دقت کنید:

ورقه سؤالات را نسبتا با سرعت بخوانید و به تمام سؤالات که پاسخ آن ها برایتان روشن است جواب بدهید. برای این مرحله حداقل نیمی از وقت امتحان را در نظر بگیرید.

دوباره ورقه را بخوانید و به تمام سؤالات که تا آن موقع پاسخشان به یادتان آمده است پاسخ دهید.

در نوبت سوم باید به تمام سؤالاتی که باقی مانده پاسخ دهید.

در نوبت چهارم یکبار دیگر نیز کنترل کرده و ببینید که آیا سؤالات را همانگونه که می‌خواستیم پاسخ داده‌ایم.

برای پاسخ گویی به آزمون تشریحی پیشنهاد می‌شود، موضوع را بطور کامل یاد گرفته و پرسش را به دقت بخوانید و قبل از اینکه شروع به نوشتن کنید، پاسخ خود را سازمان بندی کنید.

توصیه می شود در آزمون های تستی موارد زیر رعایت شود:

1.      سؤالات ساده را جواب داده و از سخت ها بگذرید.

2.      سوالاتی که اصلا به ذهنتان نمی آیند را با علامت خاص و آن ها که به فکر احتیاج دارند را با علامتی متفاوت از آن نشانه گذاری کنید تا زمان را به بهترین نحو مدیریت کنید.

3.      همزمان با پیش رفتن در سوالات گزینه ها را در برگه پاسخنامه علامت بزنید تا در آخر با کمبود زمان زحمتتان هدر نرود.

4.      بعد از هر چند سوال چک کنید که پاسخ ها را به درستی علامت زده باشید.

5.      مدیریت زمان از مهمترین مواردی است که در طول آزمون باید به آن توجه کنیدو سعی کنید در مدت زمان آزمون تمام تمرکزتان بر روی سوالات باشد.

6.       در صورت نیاز به برگه چرک نویس از مراقب جلسه درخواست برگه سفید نمایید و یا از حاشیه دفترچه تان استفاده کنید.

7.       مراقب سالم ماندن برگه ی پاسخنامه باشید تا مشکلی در تصحیح پیش نیاید.

8.      تنها یک گزینه را بعنوان پاسخ درست علامت بزنید و از علامت زدن سوالاتی که شک دارید خودداری کنید تا امتیاز منفی زحمات شما را هدر ندهد.

9.      هنگام پاک کردن علامت هایی که سعی در تغییر آن را دارید به درستی و دقت از پاک کن استفاده نمایید.

10.  در صورتی که بین دو گزینه در انتخاب پاسخ صحیح شک داشتید حتما بیشتر فکر کنید و اگر به نتیجه قطعی نرسیدید علامت نزنید تا امتیاز نفی احتمالی نداشته باشید.