مشاوره نظام وظیفه تلفنی

خدمت سربازی برای همه آقایانی که به سن خدمت سربازی می رسند طبق قانون باید گذرانده شود. افراد بسیاری هستند که اطلاعات چندانی در رابطه با قوانین نظام وظیفه از جمله مدت زمان خدمت سربازی، خرید خدمت سربازی، امریه خدمت سربازی، معافیت پزشکی، معافیت کفالت و … ندارند که باعث می شود گاها برای هر یک از موارد ذکر شده اقداماتی بی اثر انجام دهند که نه تنها نتیجه بخش نخواهد بود بلکه ممکن است از زمان معرفی خود به عنوان مشمول خدمت بگذرد و در نتیجه اضافه خدمت به آن ها تعلق بگیرد. در این بین افرادی که واجد شرایط دریافت معافیت سربازی هستند می توانند بدون گذراندن دوران خدمت سربازی، کارت پایان خدمت خود را دریافت نمایند.

قوانین و اصطلاحات خدمت سربازی

دوره آموزشی

به طور کلی دوران سربازی به دو دوره تقسیم می شود. دوره اول سربازی 2 الی 3 ماه می باشد و دوره آموزشی نام دارد. در این دوره، آموزش هایی همچون اسلحه شناسی، مسیریابی در شب و روز و تیراندازی و … آموزش داده می شود.

دوره خدمت

بعد از اینکه دوره آموزشی تمام شد سپس دوره خدمت شروع می شود. سربازان پس از اتمام دوره آموزشی با توجه به میزان تحصیلات خود درجه نظامی اخذ می کنند و پس از تقسیم، جهت انجام خدمت سربازی به شهرهای مختلفی اعزام می شوند.

اضافه خدمت

کسانی که به سن قانونی برای رفتن به خدمت سربازی رسیده باشند ولی از معرفی خود به سازمان نظام وظیفه سر باز زنند و یا در طول دوران خدمت به هر دلیلی تنیه شود که مدت زمان بیشتری از زمان قانونی به خدمت ادامه دهد، به آن اصطلاح اضافه خدمت اطلاق می شود.

معافیت سربازی

به طور کلی دو نوع معافیت وجود دارد. 1: معافیت موقت، 2: معافیت دائم. افرادی از خدمت معاف می شوند و در واقع بدون گذراندن خدمت سربازی کارت پایان خدمت اخذ می کنند که بر اساس شرایط اجتماعی و یا یکسری مصدومیت ها و نارسایی های بدنی نمی توانند خدمت سربازی را انجام دهند. 

معافیت تحصیلی

همچنین کسانی که در حال تحصیل هستند تا وقتی مشغول به تحصیلند به آن ها معافیت تحصیلی تعلق می گیرد. در واقع معافیت تحصیلی از نوع معافیت موقت است و بعد از اتمام تحصیل باید به خدمت بروند و فقط تا زمان تحصیل معاف از خدمت می باشند.

معافیت پزشکی

افرادی که دارای شرایط خاص جسمی یا روانی هستند و قادر به انجام خدمت نیستند معافیت پزشکی به آن ها تعلق می گیرد.

معافیت کفالت

ممکن است برخی سربازان سرپرست خانواده باشند به همین دلیل به این افراد معافیتی تحت عنوان معافیت کفالت تعلق می گیرد.

شرایط دریافت معافیت پزشکی

افرادی که دارای بیماری و یا مشکل جسمی خاصی هستند (به عنوان مثال نمره یک چشم فرد 6 باشد) می توانند از معافیت پزشکی استفاده کنند. برای این کار باید به پزشک متخصص که مورد تایید نظام وظیفه است مراجعه کنند تا مشخص گردد که آیا معافیت پزشکی به آنان تعلق می گیرد یا خیر؟ و اینکه نوع معافیت از نوع دائم خواهد بود یا موقت؟ و یا ممکن است بنا بر نظر پزشک تنها معاف از رزم گردند. برای این کار باید ابتدا دفترچه معافیت پزشکی سربازی را مطالعه نمایند تا مطمئن شوند که آیا مشکلی که دارند جزو مواردی که به آن ها معافیت تعلق می گیرد هست یا خیر؟ سپس دفترچه ی راهنمای خدمت را مثل سایرین دریافت و تکمیل نمایند و سپس توسط پزشک اولیه معاینه گردند در مرحله ی بعدی می بایست به همراه مدارک به دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی مراجعه نمایند تا اقدامات لازم جهت انجام مراحل بعدی معافیت پزشکی انجام شود.

شرایط دریافت معافیت کفالت 

معافیت کفالت دارای شرایط می باشد و به افرادی تعلق می گیرد که می بایست حتما شرایط عمومی معافیت کفالت را که در جدول زیر آورده ایم داشته باشند:

شرایط اختصاصی کفالت پدر

7 نوع معافیت کفالت وجود دارد که یکی از آن ها کفالت پدر نام دارد و دارای شرایطی می باشد که در این قسمت به آن ها خواهیم پرداخت و هر کسی که علاوه بر داشتن شرایط عمومی دارای این شرایط نیز باشد می تواند نسبت به دریافت معافیت کفالت پدر اقدام نماید:

1- پدر شخص کمتر از 70 سال سن داشته باشد ولی طبق نظر شورای پزشکی سازمان وظیفه ی عمومی نیاز به مراقبت و نگهداری داشته باشد.

2- پدر شخص می بایست بیش از 70 سال سن داشته باشد.

3- جانبازان قادر خواهند بود برای فرزند خود معافیت کفالت بگیرند. چنانچه درصد جانبازی بیش از 25 درصد باشد، برای فرزند دیگر خود نیز می توانند معافیت بگیرند.

شرایط اختصاصی کفالت برادر صغیر

اگر فرد مشمول خدمت سربازی علاوه بر داشتن شرایط عمومی دارای شرایط زیر نیز باشد می تواند نسبت به دریافت معافیت کفالت برادر صغیر اقدام نماید:

1- سن برادر مشمول، به 18 سال تمام نرسیده باشد.

2- پدر برادر صغیر، در قید حیات نباشد.

3- مشمول تنها برادر بالای 18 سال برادر صغیر باشد.

4- اگر برادر کبیر نیز بیمار باشد و طبق نظر شورای پزشکی سازمان نظام وظیفه نیازمند مراقبت و نگهداری باشد فرد مشمول واجد شرایط دریافت معافیت کفالت برادر خواهد بود.

شرایط اختصاصی کفالت مادر

اگر  فرد مشمول خدمت سربازی دارای شرایط زیر و همچنین شرایط عمومی که در بالا اشاره شد، باشد می تواند معافیت کفالت مادر دریافت نماید:

1- پدر مشمول خدمت فوت کرده باشد.

2- مادر مشمول خدمت طلاق گرفته باشد و ازدواج مجدد نداشته باشد.

شرایط اختصاصی کفالت خواهر

اگر فرد مشمول خدمت سربازی دارای شرایط عمومی و همچنین شرایط ذیل باشد می تواند نسبت به دریافت معافیت کفالت خواهر اقدام نماید:

1- فرد مشمول خدمت سربازی تنها برادر تنی هواهر باشد و خواهر هیچ سرپرست بالای 18 سالی جز فرد مشمول خدمت سربازی نداشته باشد.

2- پدر خواهر مشمول خدمت سربازی در قید حیات نباشد.

3- خواهر مشمول دارای فرزند ذکور سالم نباشد.

4- خواهر مشمول دارای همسر نباشد.

شرایط اختصاصی کفالت مادربزرگ

اگر فرد مشمول خدمت مقدس سربازی دارای شرایط عمومی و همچنین شرایط اختصاصی ذیل باشد واجد دریافت معافیت کفالت مادربزرگ خواهد بود:

1- مادربزرگ پدری یا مادری دارای همسر و فرزند (اعم از پسر و دختر) نباشد.

2- مادربزرگ فرد مشمول از همسرش طلاق گرفته باشد.

معافیت خدمت سربازی

شرایط خاصی برای معافیت خدمت سربازی تعریف می شود که آگاهی از آن ها بسیاز حائز اهمیت است. زمان اقدام برای معافیت خدمت سربازی نیز بسیار مهم است. از این رو که حتی اگر شرایط لازم برای دریافت معافیت خدمت سربازی را داشته باشید و در زمان معین، اقدام به دریافت معافیت نکنید، شانش خود را از دست خواهید داد. از این رو به منظور آگاهی از شرایط، ضوابط و زمان اقدام برای معافیت خدمت سربازی، بایستی از مشاورین متخصص در زمینه خدمت سربازی کمک بگیرید. مشاوران می توانند در کوتاه ترین زمان ممکن، به تمامی سوالات شما در زمینه معافیت خدمت سربازی پاسخ دهند. انواع مختلفی از معافیت ها هستند که از جمله آن ها می توان به معافیت تحصیلی، معافیت کفالت، پزشکی، معافیت ایثارگران و … اشاره کرد. 

انواع راه های معافیت سربازی

معافیت کفالت

مشمولان خدمت سربازی در صورت داشتن شرایط بخصوصی می توانند از معافیت کفالت استفاده کنند. به طور مثال داشتن پدر مسن یا مادر مطلقه، شاغل بودن مادر و مواردی از این قبیل، ممکن است برای فرد شرایطی را فراهم آورد که شامل قانون کفالت شود. در مورد موارد دقیق تر به تفصیل در مقاله ای جدا بحث خواهیم کرد. 

معافیت ایثارگری

برابر ماده 45 قانون خدمت وظیفه عمومی، مشمولانی که پدر، مادر، فرزند، برادر و یا خواهر آنان در راه به ‌ثمر رسیدن انقلاب اسلامی و استمرار آن شهید، جانباز، اسیر و یا جاوید‌الاثر (مفقود) شده یا بشوند، ممکن است از انجام خدمت سربازی معاف می‌شوند.

معافیت پزشکی

در صورت وجود بیماری های بخصوصی، ممکن است افراد نتوانند خدمت سربازی را انجام دهند. بیماری های موجود در لیست معافیت پزشکی که در اثر ابتلا به آن ها فرد می تواند از خدمت سربازی معاف شود در مقاله ای جدا برای شما آورده شده است. 

معافیت عفو رهبری در خصوص بخشودگی سنی

این نوع معافیت بسته به مدرک تحصیلی مشمول متفاوت است و با توجه به مدرک تحصیلی و سالی که فرد در آن به تحصیل مشغول بوده است متفاوت است که در مقاله ای جدا به موارد آن اشاره خواهیم کرد.

جمع بندی نکات مهم 

مشمول کسی است که در شمول قانون خدمت وظیفه عمومی قرار داشته باشد و طبق این قانون افراد از 18 سالگی تمام تا 50 سالگی تمام در شمول قانون وظیفه عمومی هستند. در مورد افرادی که سن خود را در شناسنامه تغییر دادند باید بگوییم که طبق قانون سن مشمولان از لحاظ خدمت وظیفه عمومی و معافیت بر اساس اولین شناسنامه که برای آنها صادر شده است تصویب می شود و اگر هرگونه تغییری بعد از آن اعمال شده باشد به حساب نمی آید. هر گونه تغییری در شناسنامه ای به حساب می آید و حتی اگر افراد سعی کند که با تغییر سن پدر یا در ارتباط معافیت کفالت هرگونه تغییر سن در شناسنامه ایجاد کنند آن هم به حساب نمی‌آید و جعل محسوب میشود.

مدت خدمت سربازی برای افراد در یگان های مختلف و شرایط مختلف متفاوت است. به طور خلاصه بدین شرح است:

1 : خدمت کارکنان وظیفه مأمور به دستگاه‌های غیر نظامی (امریه): 24 ماه

2 : خدمت کارکنان وظیفه در نیروهای مسلح و یگان‌های حفاظت در مناطق عادی: 21 ماه

3 : خدمت کارکنان وظیفه غیربومی در مناطق امنیتی غیردرگیر، مناطق عملیاتی مناطق محروم و بد‌ آب‌ و هوا: 19 ماه

4 : خدمت کارکنان وظیفه در مناطق جنگی و امنیتی درگیر: 18 ماه

کسانی که به سن مشخص برای انجام خدمت سربازی رسیدند اما وضعیت خدمت سربازی خود را مشخص نکرده اند شامل یکسری محرومیت‌ها میشوند که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم. بر اساس ماده 10 قانون خدمت وظیفه عمومی، برای انجام هر کدام از موارد زیر لازم است مدرکی ارائه دهند که نشان دهد به وضع مشمولیت رسیدگی کرده اند:

• شرکت در آزمایشات رانندگی و دریافت گواهینامه.

• دریافت هر نوع وام و کمک‌های کشاورزی و صنعتی و دامداری و مسکن از طریق بانک‌ها و وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی و وابسته به دولت و نهادهای قانونی.

• کاندیدا شدن جهت انتخابات مجلس شورای اسلامی و سایر شوراها و انجمن‌های قانونی.

• تحویل اصل گواهینامه یا پایان نامه دوره‌های تحصیلی دیپلم و بالاتر از وزارتخانه مربوطه.

• صدور پروانه کسب و اجازه اشتغال و عضویت در شرکت‌های تعاونی.

• دریافت مستمری از سازمان‌های دولتی و وابسته و نهادهای قانونی.

• استخدام به هر صورت (رسمی، پیمانی، روزمزد و خرید خدمت) در وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی و وابسته به دولت و نهادهای قانونی و شرکت‌های دولتی.

مدارکی که با ارائه آنها مشخص می شود که افراد به وضعیت مشمولیت خودشان رسیدگی کرده اند و دارای وضعیت مشخص هستند و محرومیتی شامل حال آنها نمی شود، شامل موارد زیر است:

• کارت پایان خدمت دوره ضرورت.

• کارت معافیت دایم.

• برگ معافیت موقت در مدت اعتبار آن.

• برگ آماده به‌خدمت بدون غیبت در مدت اعتبار آن.

• گواهی اشتغال به تحصیل (معافیت تحصیلی) در مدت اعتبار آن.

• گواهی اشتغال به خدمت برای کارکنان وظیفه.

• گواهی اشتغال به خدمت برای کارکنان نیروهای مسلح و افراد متعهد خدمت در دستگاه‌های غیرنظامی.

• گواهی صادره از واحدهای وظیفه عمومی

کسانی که به صورت کارمند یا پیمانی در یکی از قسمت های مربوط به نیروهای مسلح استخدام شده‌اند اگر قبل از اینکه تعهد آنها تمام شود استعفا دهند یا برکنار شوند به نسبت 4 ماه خدمت یک ماه خدمت دوره ضرورت آنها کم می شود و بقیه خدمت که باقی مانده است را باید انجام دهند. کسانی که ترک تحصیل می کنند و یا زیر سن مشمولیت دیپلم می‌گیرند باید بعد از این که 18 سال شان تمام شد حداکثر تا شش ماه خودشان را معرفی کنند در غیر اینصورت غیبت می خورند و مگر اینکه در این 6 ماه در دانشگاه قبول شوند و شروع به تحصیل کنند. افرادی که در خارج از کشور زندگی می کنند باید با نمایندگی کنسولی سیاسی جمهوری اسلامی ایران در کشوری که اقامت دارند مراجعه کنند و کارشان را پیگیری کنند.

در صورتی که افرادی که مشمول هستند بخواهند تاریخی که برای آنها مشخص شده است را تغییر دهند می‌توانند این کار را انجام بدهند اما باید یکی از موارد زیر شامل حال آنها بشود تا نظام وظیفه قبول کند تاریخ را جابجا کند:

1. مشمولانی که به علت بیماری و یا صدمات جسمانی وارده ناشی از حوادث و سوانح (خارج از موضوع ماده 40 قانون خدمت وظیفه عمومی)، قادر به اعزام به خدمت در موعد مقرر نمی‌باشند و بیماری و مصدومیت آنان مورد تأیید پزشک معتمد سازمان وظیفه عمومی می‌باشد،‌موعد اعزام آنان با پیشنهاد پزشک مربوط، حداکثر تا 2 ماه به تعویق می‌افتد.

2. در صورت فوت همسر و فرزند حداکثر 6 ماه، پدر و مادر حداکثر 3 ماه، ‌برادر و خواهر حداکثر 2 ماه و پدر و مادر همسر حداکثر یک ماه از زمان فوت، اعزام مشمول به تعویق می‌افتد.

3. مشمولانی که به علت بروز بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله و یا وقوع حوادث مانند سقوط هواپیما، آتش‌سوزی و ... (خارج از موضوع ماده 40 قانون خدمت وظیفه عمومی)، ‌خود یا یکی از اعضای درجه یک خانواده (پدر، مادر، همسر و فرزند) به طور جدی آسیب دیده باشند یا منزل مسکونی آنان بالای 50 درصد خسارت دیده باشد با ارایه مدارک و مستندات معتبر، موعد اعزام آنان حسب مورد و به تناسب میزان آسیب وارده از زمان آسیب‌دیدگی، از یک تا شش ماه به تعویق می‌افتد.

4. پذیرفته‌شدگان قطعی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی (داخل و خارج از کشور) که زمان ثبت نام و ادامه تحصیل آنان بعد از موعد اعزام باشد، اعزام آنها حسب مورد حداکثر تا شش ماه به تعویق می‌افتد.

5. ورزشکاران تیم‌های ملی با درخواست فدارسیون مربوط جهت اعزام به مسابقات المپیک، جهانی و آسیایی، موعد اعزام آنان بنا به تشخیص رئیس سازمان وظیفه عمومی حداکثر تا چهار ماه به تعویق می‌افتد.

6. مشمولانی که در حال طی مراحل انتهایی گزینش و استخدام در نیروهای مسلح هستند، در صورت تأیید موضوع از سوی سازمان مربوط، اعزام آنان حداکثر تا 4 ماه به تعویق می‌افتد.

7. مشمولان متأهلی که دارای شرایط خاص (تولد فرزند، بیماری شدید همسر و فرزند و ...) ‌باشند، تاریخ اعزام آنان حداکثر تا 2 ماه به تعویق می‌افتد.

8. مشمولانی که قصد رفتن به حج تمتّع دارند تاریخ اعزام آنها حداکثر تا 2 ماه به تعویق می‌افتد.

9. دارندگان برگ اعزام تاریخ‌‌های مرداد، شهریور و دی ماه هر سال که منتظر اعلام نتیجه آزمون‌مراکز سنجش آموزش عالی هستند، موعد اعزام آنان حسب مورد حداکثر تا دو ماه به تعویق می‌افتد.​

​​

کسانی که هنگامی که در حال تحصیل هستند سن مشمولیت آنها فرا می رسد می توانند به تحصیل ادامه دهند و در این دوره معاف به حساب می آیند. دانش آموزان و دانشجویانی که از ادامه تحصیل انصراف می ‌دهند اخراج می‌شود یا ترک تحصیل می‌کنند باید در یک سال حداکثر تا بعد از این تاریخ ها خود را برای خدمت سربازی معرفی کنند و یا اینکه در این یک سال مجددا برای ادامه تحصیل در دانشگاه قبول شوند که در این صورت نیاز به معرفی نیست.

افرادی که در موعد مقرر برای خدمت سربازی خود را معرفی نکنند و غیبت بخورند نظام وظیفه عمومی برای آنها یک تنبیهاتی قرار می‌دهد که اگر مدت غیبت اولیه آنها در زمان صلح سه ماه باشد، سه ماه اضافه خدمت می خورند و اگر غیبت آنها سه ماه تا یکسال باشد 6 ماه اضافه خدمت شامل حال آنها می شود و کسانی که بیشتر از یک سال غیبت آنها طول کشیده باشد، علاوه بر اینکه 6 ماه اضافه خدمت می‌خورند، به عنوان سرباز فراری به حساب می‌آیند و به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.

افرادی که مشمول خدمت سربازی هستند می توانند به صورت موقت در بعضی از جاها مشغول به کار شوند و اشتغال منوط به داشتن برگه معافیت موقت مثل معافیت موقت کفالت یا معافیت تحصیلی و دفترچه آماده به خدمت است. در صورتی که شما جز آن دسته از افرادی هستید که تاریخ خدمتتان با تاریخ خدمت برادرتان همپوشانی دارد می توانید تا اتمام خدمت برادرتان تاریخ اعزام را به تعویق بیندازید. در صورتی که شما قصد تمدید تاریخ اعزام را دارید باید به یکی از دفاتر پلیس 10+ در شهرستان محل سکونت خود مراجعه کنید تا شرایط شما بررسی شود و اگر معذوریت های موجه را داشته باشید تعویق اعزام صورت می گیرد و نتیجه بعد از 48 ساعت در دفتر پلیس‌+ 10 آماده است.

درصورتی که شخصی کارهای اعزام به خدمت را انجام دهد قبل از اینکه تاریخ اعزام فرا برسد، یکی از شرایط معافیت برای او ایجاد شود مثلا معافیت کفالت برای وی ایجاد شود، لازم است که برای بررسی وضعیت جدید خود به نظام وظیفه محل سکونت خود مراجعه کنند و اگر شرایط معافیت بررسی شود و تایید شود مجوز معافیت صادر می‌شود و  معاف می‌شود. اما باید در نظر داشته باشید که بدون هماهنگی و تایید وظیفه عمومی هیچ کاری را انجام بدهید و هیچ تغییری توسط خود فرد نباید صورت گیرد.

رزمندگانی که کمتر از شش ماه سابقه جبهه داشته باشند فرزندانشان شامل کسری خدمت نمی شوند و همچنین به فرزندان جانبازان زیر 5 درصد کسری خدمت تعلق نمی گیر. سربازانی که دارای فرزند هستند و به ازای هر کدام از فرزندانشان دو ماه از خدمتشان کم میشود.

منبع: سازمان نظام وظیفه عمومی ناجا