معرفی رشته مهندسی فرماندهی و کنترل هوایی

تصور عامه مردم از نیروی هوایی خلبان‌هایی که سوار بر هواپیما‌های شکاری، ضربتی، اکتشافی، مسافربری یا ترابری بر فراز آسمان‌ها پرواز می‌کنند می باشد ولی نیروی هوایی هر کشوری علاوه بر خلبانان، نیروهای دیگری هم دارند که شغل های خیلی مهمی را میتوانند بر عهده داشته باشند. مثلا طراحی و فرماندهی پدافند هوایی علیه هدف‌های ثابت و متحرک دشمن و دفاع از مرزهای هوایی کشور بر عهده مهندسین تکنولوژی فرماندهی و کنترل هوایی است.

این رشته در کشور ما در دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری در سه گرایش کنترل شکاری. عملیات موشکی و اطلاعات عملیاتی تدریس می‌شود. مهندسی‌ یعنی طراحی‌ و منظور از کلمه‌ "تکنولوژی‌" این‌ است‌ که‌ فارغ‌التحصیل‌ این‌ رشته‌ باید با زمینه های نرم‌افزاری‌، سخت‌افزاری‌ آشنا باشند یعنی در همه ی زمینه‌های‌ نظامی‌ از جمله‌ اطلاعات‌ عملیات‌، اطلاع‌ از انواع‌ هواپیماها و موشک‌ها و اطلاع‌ از سیستم‌های‌ سازمانی‌ نیروی‌ هوایی‌ اطلاعات داشته باشد. فرماندهی‌یعنی‌ فارغ‌التحصیل‌ این‌ رشته‌ بتواند مدیریت‌ کند و بتواند با استفاده‌ از دانش‌ سخت‌افزاری‌، نرم‌افزاری‌ و اطلاعاتی‌ که‌ کسب‌ کرده‌ است‌ به مأموریت‌های‌ محوله‌ نیروی‌ هوایی‌ کمک کند. فارغ التحصیل این رشته به‌ عنوان‌ پایین‌ترین‌ رده‌ فرماندهی‌ کار خود را با فرماندهی‌ دیگر دانش‌آموختگان‌ این‌ دانشگاه‌ که‌ در رشته‌های‌ مهندسی‌ هوا و فضا، مهندسی‌ کامپیوتر، مهندسی‌ برق‌ و مدیریت‌ تحصیل‌ کرده‌اند و در این مجموعه‌ کار می‌کنند، شروع میکنند. کنترل‌ هم مبحثی از زنجیره‌ اعمال‌ فرماندهی‌ است‌ و هر دانشجو باید مهارت‌های‌ گروهی‌ و فردی‌ را یاد بگیرد تا با زیرمجموعه‌ خود و با دیگر نیروهای‌ دفاعی‌ کشور اعم‌ از نیروی‌ زمینی‌ و نیروی‌ دریایی‌ ارتباط‌ برقرار کرده‌ و اطلاعات‌ لازم‌ را رد و بدل‌ کند.

گرایش‌ کنترل‌ شکاری

در این گرایش‌ دانشجویان‌ توانایی‌ رهگیری‌های‌ هوایی‌ و به‌ کارگیری‌ انواع‌ تاکتیک‌ها و تکنیک‌های‌ رهگیری‌ هواپیمای‌ خودی‌ و هواپیمای‌ دشمن‌ را می آموزند و در ایستگاه‌های‌ رادار به‌ کنترل‌ و مراقبت‌ قلمرو فضایی‌ کشور مشغول می شوند و با ورود هواپیمای‌ ناشناس به مرز، به‌ مبادی‌ مذکور گزارش‌ داده‌ تا تصمیم‌گیری‌های‌ لازم‌ انجام‌ گیرد.

گرایش‌ عملیات‌ موشکی

فارغ التحصیلان این‌ گرایش‌ با توجه‌ به‌ تجهیزات‌ و جنگ‌ افزارهای‌ پدافندی‌ مختلفی‌ که‌ در نیروهای‌ هوایی‌ است، در سایت‌های‌ موشکی‌ زمین‌ به‌ زمین‌ در تخصص‌های‌ "ارتفاع‌ پست‌ و پایین‌" و "ارتفاع‌ متوسط‌ و بالا" یا سیستم‌های‌ سطح‌ به‌ سطح‌ و در سایت‌های‌ موشکی‌ زمین‌ به‌ هوا در دو بخش‌ ارتفاع‌ پایین‌ و ارتفاع‌ متوسط‌ و بالا مشغول‌ به‌ کار می‌شوند و با استفاده‌ از سیستم‌های‌ موشکی‌ زمین‌ به‌ هوا یا زمین‌ به‌ زمین‌، فرماندهی‌ عملیات‌ رزمی‌ نیروی‌ هوایی‌ را برعهده‌ می گیرند.

گرایش‌ اطلاعات‌ عملیاتی

این افراد یاد میگیرند که‌ چطور اطلاعات‌ لازم‌ را از وضعیت‌ فرهنگی‌، سیاسی‌، اجتماعی‌ و بخصوص‌ دفاعی‌ کشورهای‌ همسایه‌، منطقه‌ و حتی‌ فرامنطقه‌ای‌ با استفاده‌ از سیستم‌های‌ الکترونیکی‌، ماهواره‌ای‌ و عکس‌های‌ هوایی‌ و تحلیل‌ و تفسیر این‌ اطلاعات‌ به‌ دست‌ آورند. که این اطلاعات در زمان‌ صلح‌ و به‌ کار بردن‌ استراتژی‌ آنها در زمان‌ جنگ‌ برعهده‌ فارغ‌التحصیلان‌ مهندسی‌ تکنولوژی‌ فرماندهی‌ و کنترل‌ هوایی‌ گرایش‌ اطلاعات‌ عملیاتی‌ است‌.

توانایی‌های‌ لازم‌

برای تحصیل در این رشته باید آزمون گروه‌ آزمایشی‌ ریاضی‌ و فنی‌ را با موفقیت پشت سر بگذارید و علاوه بر آن در معاینات‌ پزشکی‌ دانشگاه‌ علوم‌ و فنون‌ هوایی‌ شهید ستاری‌ قبول شوید. خصوصیات‌ ظاهری‌ مورد نیاز عبارت‌ است‌ از:

حداکثر سن‌ 22 سال‌ (در صورت‌ انجام‌ خدمت‌ سربازی‌، حداکثر سن‌ 24 سال‌ می‌شود) و حداقل‌ قد 160 سانتی‌متر باید برابر با استانداردهای‌ بهداری‌ نهاجا از سلامت‌ جسمانی‌ برخوردار باشد. برای‌ مثال‌ دید هر یک‌ از چشم‌ها نباید کمتر از 7 از 10 باشد. باید در مصاحبه‌ عقیدتی‌ و حفاظتی‌ این‌ دانشگاه‌ هم پذیرفته‌ شوند. همچنین‌ در کمیته‌ علمی‌ این‌ دانشکده‌ هم باید پذیرفته‌ شوند. این‌ کمیته‌ سه‌ ویژگی، توان‌ علمی‌ (تسلط‌ بر زبان‌ انگلیسی‌، ریاضیات‌ و فیزیک‌)، آمادگی‌ فیزیکی‌ (نداشتن‌ لکنت‌ زبان‌) و آمادگی‌ روحی‌ و روانی‌ (توان‌ مدیریت‌ از پایین‌ترین‌ رده‌ تا بالاترین‌ سلسله‌ مراتب‌ فرماندهی‌) را مد نظر قرار می دهد.

این رشته فقط‌ داوطلبان‌ مرد را می‌پذیرد و داوطلبان‌ باید کد این‌ رشته‌ را جزو یکی‌ از 9 انتخاب‌ اول‌ فرم‌ انتخاب‌ رشته‌ وارد کنند و در صورت‌ پذیرفته‌ شدن‌، نمی‌توانند به‌ مؤسسات‌ آموزش‌ عالی‌ دیگر کشور انتقال‌ یابند. این افراد به‌ غیر از تعطیلات‌ تابستانی‌، تعطیلات‌ بین‌ دو ترم‌ و تعطیلات‌ عمومی‌، در دانشگاه‌ شبانه‌روزی‌ هستند و همه ی هزینه‌های‌ آنها مثل خوراک‌، پوشاک‌، کمک‌ آموزشی‌ و زیست‌ آنها برعهده‌ نیروی‌ هوایی‌ ارتش‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ است‌ و در طول‌ مدت‌ تحصیل‌ نیز ماهیانه‌ مبلغی‌ به‌ عنوان‌ کمک‌ هزینه‌ تحصیلی‌ دریافت‌ می‌کنند و بالاخره‌ به‌ فارغ‌التحصیلان‌ این‌ دانشگاه‌ در طول‌ خدمت‌ در نیروی‌ هوایی‌، مسکنی‌ مناسب‌ و مطابق‌ ضوابط‌ نیروی‌ هوایی‌ واگذار می‌شود همچنین‌ فارغ‌التحصیلان‌ در طول‌ خدمت‌ می‌توانند با توجه‌ به‌ شرایط‌ و نیاز نیروی‌ هوایی‌ ارتش‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ از بورس‌های‌ تحصیلی‌ در مقاطع‌ بالاتر از کارشناسی‌ استفاده‌ کنند.

بازار کار در ایران

دانشگاه‌ علوم‌ و فنون‌ هوایی‌ شهید ستاری‌ یک‌ دانشگاه‌ نظامی‌ است‌ و دانشجویان‌ رشته‌ مهندسی‌ تکنولوژی‌ فرماندهی‌ و کنترل‌ هوایی‌ با درجه‌ ستوان‌ دومی‌ فارغ‌التحصیل‌ می‌شوند و چون‌ به‌ استخدام‌ ارتش‌ جمهوری‌ اسلامی‌ درمی‌آیند، از نظر آینده‌ شغلی‌ مشکلی‌ نخواهند داشت‌. این‌ افراد کار خود را از پایین‌ترین‌ رده‌ فرماندهی‌ (فرماندهی‌ گروه‌) آغاز می‌کنند و با گذراندن‌ دوره‌های‌ حین‌ خدمت‌، به‌ ترتیب‌ سلسله‌ مراتب‌ فرماندهی‌ شامل‌ فرمانده‌ دسته‌، فرمانده‌ گردان‌، فرمانده‌ هنگ‌، فرمانده‌ تیپ‌ و فرمانده‌ لشکر را طی‌ می‌کنند و در صورت‌ داشتن‌ توانایی‌ها و قابلیت‌های‌ لازم‌ حتی‌ می‌توانند به‌ فرماندهی‌ کل‌ نیروی‌ هوایی‌ ارتش‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ برسند همانطور که‌ شهید بزرگوار سرلشکر ستاری‌ به‌ این‌ رده‌ از فرماندهی‌ رسید.

درآمد و حقوق

دانشجویان‌ این‌ دانشگاه‌ در طول‌ دوره‌ آموزش‌ به‌ غیر از تعطیلات‌ تابستانی‌، تعطیلات‌ بین‌ دو ترم‌ و تعطیلات‌ عمومی‌، در دانشگاه‌ شبانه‌روزی‌ هستند و کلیه‌ هزینه‌های‌ آنها اعم‌ از خوراک‌، پوشاک‌، کمک‌ آموزشی‌ و زیست‌ آنها برعهده‌ نیروی‌ هوایی‌ ارتش‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ است‌ و در طول‌ مدت‌ تحصیل‌ نیز ماهیانه‌ مبلغی‌ به‌ عنوان‌ کمک‌ هزینه‌ تحصیلی‌ دریافت‌ می‌کنند و بالاخره‌ به‌ فارغ‌التحصیلان‌ این‌ دانشگاه‌ در طول‌ خدمت‌ در نیروی‌ هوایی‌، مسکنی‌ مناسب‌ و مطابق‌ ضوابط‌ نیروی‌ هوایی‌ واگذار می‌شود همچنین‌ فارغ‌التحصیلان‌ در طول‌ خدمت‌ می‌توانند با توجه‌ به‌ شرایط‌ و نیاز نیروی‌ هوایی‌ ارتش‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ از بورس‌های‌ تحصیلی‌ در مقاطع‌ بالاتر از کارشناسی‌ استفاده‌ کنند.