معرفی رشته مهندسی فناوری اطلاعات (IT)

فناوری اطلاعات از رشته های جذاب و جدیدی است که داوطلبان از طریق کنکور ریاضی میتوانند در آن ادامه تحصیل دهند. این رشته با هدف کسب علم در زمینه مطالعه، طراحی، توسعه، پیاده‌سازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی مبتنی بر رایانه به خصوص برنامه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزار رایانه فعالیت میکند. این رشته به تولید و پردازش و نگهداری و توزیع اطلاعات در مکان ها و سازمان های بزرگ می پردازد. 

این رشته با مهندسی نرم افزار متفاوت است ولی در حالت کلی اشتراکات زیادی دارند. برای رشد و توسعه در کشور به نیروهای متخصص در رشته فناوری اطلاعات به صورت متمرکز و غیرمتمرکز در مراکز آموزش عالی مثل دانشگاه ها نیاز داریم. رشته مهندسی فناوری اطلاعات از رشته های گروه فنی و ریاضی در دانشگاه است که طی آن روش های جمع آوری اطلاعات، استفاده و انتقال آن را ممکن میکند.

با پیشرفت تکنولوژی حضور علوم و تکنولوژی با زندگی مردم اجین شده است و با حذف یا توقف آن شاهد اختلال در زندگی مردم خواهیم بود. به همین خاطر برای گسترش این امر هزینه های زیادی می شود و آموزش های فراوانی در دانشگاه ها تا مقطع دکتری گذاشته شده است.

در ایران هم برای ایجاد تغییرات بنیادی و اساسی به نیروهای متخصص در رشته فناوری اطلاعات نیاز داریم. اولین بار در اوایل سال 1380 و هم زمان با اوج فناوری های اطلاعات و ارتباطات در ایران این رشته پا گرفت و در سال 1381 به طور رسمی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مورد پذیرش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفت و رشته مهندسی فناوری اطلاعات در پایه کارشناسی به طور هم زمان در سه دانشگاه علم و صنعت، امیرکبیر و شیراز تدریس شد. بعد از آن این رشته در مقاطع تحصیلی مختلف و توسط دانشگاه های دولتی و غیردولتی به داوطلبان آموزش داد و مورد توجه قرار گرفت.

ماهیت رشته فناوری اطلاعات

این رشته یک رشته میان رشته ای است و یک رشته خالص نیست و از تلفیق رشته هایی مثل مدیریت، مهندسی صنایع، مهندسی الکترونیک و مهندسی کامپیوتر بخصوص نرم افزار تشکیل شده است.

هم اینک در دانشگاه های تربیت مدرس، خواجه نصیر، تهران، امیرکبیر، شریف و علم و صنعت در مقطع کارشناسی ارشد، برخی دانشکده های فنی دانشگاه آزاد و سراسری در مقطع کارشناسی و دانشگاه های علمی - کاربردی و پودمانی در مقطع کاردانی این رشته تدریس می شود. در این مقطع بیشتر مسایل مربوط به وب مطرح می شود. در مقطع کارشناسی داوطلبان با عملیات شبکه و امور اجرا کردن آن در سازمان ها آشنا می شوند و سپس وارد مباحث مدیریت پروژه می شوند. این رشته دارای گرایش هایی مثل تجارت الکترونیکی، سیستم های چندرسانه ای، مدیریت سیستم های اطلاعاتی، امنیت اطلاعات، شبکه های کامپیوتری و مهندسی فناوری اطلاعات است.

در مقطع کارشناسی ارشد بعد از تکمیل مدیریت پروژه در صدد پیدا کردن راه حل های مناسب برای مسایل پیچیده سازمانی هستند. مقطع دکترای فناوری اطلاعات در ایران ارائه نمی شود ولی امور تحقیقاتی و دستیابی به نظریه های جدید از محورهای اصلی در این مقطع می باشد.

دروس رشته فناوری اطلاعات

دروس پایه

ریاضی

معادلات دیفرانسیل

آمار و احتمالات مهندسی

فیزیک و کارگاه عمومی است

دروس اصلی

ساختمان های گسسته

مبانی کامپیوتر و برنامه سازی

زبان ماشین و برنامه نویسی سیستم

ساختمان داده ها

مدارهای منطقی

معماری کامپیوتر

برنامه سازی پیشرفته

سیستم های عامل

پایگاه داده ها و طراحی الگوریتم ها

مهندسی نرم افزار

شبکه های کامپیوتری

مبانی الکترونیک دیجیتال

هوش مصنوعی

اصول و مبانی مدیریت

مبانی اقتصاد مهندسی

آزمایشگاه شبکه

آزمایشگاه پایگاه داده ها

شیوه ارایه مطالب علمی و فنی

زبان تخصصی 

آزمایشگاه سیستم عامل

دروس تخصصی

مبانی فناوری اطلاعات

مهندسی فناوری اطلاعات

تجارت الکترونیکی

مدیریت و کنترل پروژه های IT

برنامه ریزی استراتژیک IT

آموزش الکترونیکی

محیط های چندرسانه ای

پروژه IT و کارآموزی

ارایه مفاهیم بر اساس دانش استاد

با وجود اینکه درس های این رشته در همه ی دانشگاه ها یکسان است اما به علت تفاوت سطح اساتید و آموزش هایشان، کیفیت و سطح دانشجویان خروجی متفاوت است.بر اساس توانمندی های دانشگاه و دانش اساتید این سطح متفاوت است که این یک ضعف در این رشته است. با توجه به میان رشته ای بودن این رشته تعداد اساتیدی که به طور مستقیم در این رشته تحصیل کرده باشند خیلی کم هستند و عجله ی دانشگاه ها برای راه اندازی این رشته هم باعث تشدید این مشکل شده است چون بعضی دانشگاه ها که در مناطق دوردست و محروم قرار دارند، با اینکه نمی توانند به خوبی رشته های قدیمی و جاافتاده در این حوزه را ارایه دهند، تدریس رشته فناوری اطلاعات به دانشجویان را آغاز کرده اند.[wrepi value="post_109"]

فقدان منابع آموزشی مناسب

برای این رشته منابع درسی مناسبی وجود ندارد و اگر هم منابعی باشد به روز نیست و این رشته یک رشته ی به روز است که مدام باید منابعش با تغییرات جهانی وفق داده شود.  همچنین بیشتر کتاب های خوب انگلیسی هستند که در ایران پایه انگلیسی اصلا قوی نیست و کتاب ها هم گران هستند شاید رشته فناوری اطلاعات را بتوان از جمله معدود رشته هایی دانست که به علت فقدان منابع درسی و آموزشی مناسب به شدت در فقر به سر می برد. این رشته در حالی در دانشگاه های کشور تدریس می شود که کتب درسی ارایه شده فاصله بسیار زیادی با مراجع روز دنیا دارند.

عدم انطباق محتوای درسی با نیازهای دانشجو

کسانی که وارد این رشته می شوند باید پایه ریاضی قوی داشته باشند و همچنین بر نرم افزار و سخت افزار نیز تا حدود زیادی مسلط باشند تا بتوانند بر اساس ماهیتشان که بین رشته ای است، هدف های این ماهیت را هم دنبال کنند. اساتید این رشته می گویند که دروسی که برای این رشته تدریس می شوند خیلی مناسب نیستند و تعداد زیادی از واحدها بی ربط هستند و بهتر است با واحدهای مرتبط تر جایگزین شوند. در این رشته لازم است که مفاهیم مکانیک و فیزیک هم مطرح شوند و خوب آموزش داده شوند. گاها به دلیل همین دروس نامربوط افراد فارغ التتحصیل موفق به یافتن کار مناسب نمی شوند.

تفاوت رشته نرم افزاری با فناوری اطلاعات

ارتباط بین فناوری اطلاعات و مهندسی نرم افزار مثل رابطه پزشک و داروساز است که پزشک به تجویز دارو و داروساز به ساخت دارو مشغول است. پس مهندس نرم افزار با استفاده از ریاضی و موضوعات دیگر کار خود را انجام می دهد و مهندس فناوری اطلاعات جنبه های تکنولوژیک و کاربردی نرم افزار را مورد بررسی قرار می دهد. در واقع مهندس نرم افزار به ارائه راه حل برای حل مسایل پیچیده و مهندس IT به پیاده سازی راه حل ها با استفاده از تکنیک می پردازند.

توانمندی ها و ویژگی های لازم 

همانطور که گفتیم افراد باید با مباحث ریاضی و علوم مدیریت و کامپیوتر آشنا و علاقمند باشند و توانمند باشند زیرا این علوم، خصوصا ریاضی کاربرد فراوانی دربقیه دانش ها، صنعت و درهمه زمینه های مربوط به زندگی بشر دارد. اساتید معتقدند بهتر است از تمام گروه ها داوطلبان جذب شوند نه فقط ریاضی. 

گرایش ها

گرایش‌های رشته مدیریت فناوری اطلاعات

• مدیریت منابع اطلاعاتی
• سیستم‌های اطلاعات پیشرفته
• نظام کیفیت فراگیر

گرایش‌های رشته مهندسی فناوری اطلاعات و ارتباطات

• ارتباطات سیار
• دیتا و امنیت شبکه
• مدیریت ارتباطات و فناوری اطلاعات
• سیستمهای چند رسانه ای
• مدیریت شبکه

گرایش های ارشد

• تجارت الکترونیکی
• مدیریت سیستم های اطلاعاتی
• شبکه های کامپیوتری

بازار کار در ایران

مهمترین عاملی که باعث می شود فارغ التحصیلا ن رشته ای بیکار نمانند نیاز جامعه است و در حال حاضر کشور ما نیاز مبرمی به تکنسین فناوری اطلاعات دارد. این افراد در مقاطع مختلف کارامد هستند. در پایه کاردانی خیلی از مراکز مثل مدارس، بانک ها و غیره به سیستم کامپیوتر مجهزند و به افرادی نیازمندند که بتواند از سیستم ها پشتیبانی کند. با چشم اندازی که وزارت بازرگانی در نظر دارد تا ایران به یک سطح پیشرفته جهانی برسد لازم است که همه افراد فارغ التحصیل به کار گرفته شوند تا بتوانند به مکانیزه شدن سیستم ها در ادارات و سایر بخش ها کمک کنند. پس میشود امیدوار بود در این رشته بیکار نخواهیم داشت.[wrepi value="post_197"]

درآمد و حقوق

حقوق مهندس فناوری اطلاعات تحت عنوان کارشناس در حوزه های مختلف با توجه به عوامل مختلف فرق می کند.