مهندسی شیمی مهندسی فرایند

قسمتی از علم مهندسی شیمی که وظیفه طراحی، توسعه و بروز رسانی واکنش‌های شیمیایی، فرایندهای شیمیایی و فیزیکی و تبدیل مواد شیمیایی در واحدهای صنعتی را بر عهده دارد. ﻫﺪف دوره ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﯿﻤﯽ - ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪ، ﺗﺮﺑﯿﺖ متخصصینی برای اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی آﻣﻮزﺷﯽ، ﭘﮋوﻫﺸﯽ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺑـﻪ ﺷـﮑﻞ ﭘﯿﺸـﺮﻓﺘﻪ در زمینه های ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻃﺮاﺣﯽ و ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻋﻤﻠـﯽ در ﺻـﻨﺎﯾﻊ و آﻣـﻮﺧﺘﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺻﻨﻌﺖ است.

ضرورت و اﻫﻤﯿﺖ

به علت گسترده بودن کاربردهای شیمی در ﺻـﻨﺎﯾﻊ ﻣﺨﺘﻠـﻒ و ﻧﯿﺎز خیلی از ﻣﺮاﮐﺰ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﺐ علم ﮐـﺎرﺑﺮدی و ﺗﻮﺳـﻌﻪ ای در زﻣﯿﻨـﻪﻫـﺎی ﻃﺮاﺣﯽ و ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﯿﻤﯽ نیاز به افرادی که بتوانند در این زمینه کارامد باشند بسیار محسوس است. این افراد باید آشنا به ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻃﺮاﺣـﯽ ﭘﺎﯾـﻪ و ﺗﻔﺼﯿﻠﯽ و ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷنـﺪ ﮐﻪ در ﺣـﺎل ﺣﺎﺿـﺮخیلی زیاد ﻣـﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﺸﻮر اﺳﺖ.

طﻮل دوره و ﺷﮑﻞ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ

ﻃﻮل دوره ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﯿﻤﯽ - ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪ طبق آﺋﯿﻦﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﯽ دوره ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ ﻣﺼﻮب ﺷﻮرای ﻋﺎﻟﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی وزارت ﻋﻠـﻮم دو ﺳﺎل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.

واﺣﺪﻫﺎی درﺳﯽ

واﺣﺪﻫﺎی درﺳﯽ دوره ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺷﯿﻤﯽ ﮔﺮاﯾﺶ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻓﺮاﯾﻨـﺪ سرجمع 32 واﺣـﺪ است که ﺷﺎﻣﻞ 9 واﺣﺪ دروس اﺻﻠﯽ، 9 واﺣﺪ ﺗﺨﺼﺼﯽ، ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻣﻮزﺷـﯽ - ﭘﮋوﻫﺸـﯽ 8 واﺣـﺪ اﺧﺘﯿـﺎری و 6 واﺣﺪ ﭘﺎﯾﺎنﻧﺎﻣﻪ و ﺑﺮای ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻣﻮزﺷﯽ 12 واﺣﺪ اﺧﺘﯿﺎری و 2 واﺣﺪ ﺳﻤﯿﻨﺎر است.

گرایش‌ طراحی‌ فرآیندهای‌ صنایع‌ نفت‌

فرآیند به معنی روشی است که بشود توسط آن ماده‌ای‌ را از حالتی‌ به‌ حالت‌ دیگر تغییر شکل‌ داد و مهندس‌ طراحی‌ فرآیندهای‌ صنایع‌ نفت‌ یعنی‌ شخصی که‌ روش‌ این‌ تغییر و تحول‌ را طراحی‌ کند. برای‌ تبدیل‌ یک‌ ماده‌ از حالت‌ اولیه‌ به‌ حالتی‌ خاص‌ باید یکسری دستگاه‌ طراحی‌ شود و محاسباتی‌ انجام‌ شود که نتیجه داشته باشد و طراحی‌ صنایعی‌ که‌ بصورت مستقیم‌ یا غیر مستقیم‌ وابسته‌ به‌ نفت‌ خام‌ یا فرآورده‌های‌ پالایشگاه‌ یا صنایع‌ پتروشیمی‌ است‌ به‌ مهندس‌ شیمی‌ گرایش‌ طراحی‌ فرآیندها ارتباط دارد.

یک‌ مهندس‌ شیمی‌ گرایش‌ طراحی‌ فرآیندهای‌ صنایع‌ نفت‌، واکنش‌های‌ خاصی‌ را از شیمی دان ها می‌گیرد و با توجه‌ به‌ شرایط‌ محیطی‌، اقتصادی‌ و … بهترین‌ روش‌ تولید مواد شیمیایی‌ و خالص‌سازی‌ آنها را پیدا کرده‌ و پیاده‌ می‌کند.

دروس تخصصی گرایش طراحی فرآیندهای نفت

• فرآیندهای پالایش نفت و گاز

• طراحی برج و مبدل

• تعیین مشخصات دستگاه‌ها

• سیستم‌های اندازه‌گیری

توانایی‌های‌ لازم

در این رشته باید افراد ریاضیات قوی ای داشته باشند و به شیمی بسیار علاقمند باشند و در درس فیزیک هم توانمند باشند. مهندس شیمی برای طراحی رآکتور، برج و مبدل نیاز به دانش ریاضی داردو برای همین باید در این درس قوی باشد. همچنین دانشجوی این رشته باید دقت زیادی داشته باشد چون علاوه بر آزمایش‌هایی در مقیاس بزرگ، آزمایش‌هایی در مقیاس کوچک هم وجود دارد. مثلا در شیمی تجزیه، بعضی از آزمایش‌ها در حد میلیونیم " P.P.M " است بدون شک در چنین آزمایشی اگر یک صدم گرم نیز اشتباه بشود،‌ خطا افزایش پیدا کرده و آزمایش به هم می‌ریزد.

بازار کار در ایران

تقریباً تمام کارخانه های کوچک و بزرگ به یک مهندس شیمی احتیاج دارند زیرا تمام فرآیندهای نوین از مواد شیمیایی استفاده می کنند به کشور ما یک کشور نفت خیز است برای استخراج پالایش انتقال نفت و برای تبدیل نفت به فرآورده‌های دیگر نیاز به مهندسی شیمی دارد.

فعالیت در دو بخش طراحی راکتور ها طراحی دستگاه هایی که به جداسازی مواد می‌پردازند فقط مخصوص مهندسین شیمی است. علاوه بر صنایع نفت و گاز این افراد می‌توانند در کارخانه های سیمان، سرامیک، صنایع غذایی نیروگاه ها مشغول به کار شوند. همچنین این افراد می‌توانند در کارخانه های تولید مواد غذایی داروسازی هم کار کنند.

درآمد و حقوق

مهندسان شیمی ای که در مناطق نفتی و خارج از شهر کار می کند، بخاطر سختی کار حقوق بالایی میگیرند. حقوق مهندس شیمی در بخش خصوصی متفاوت است. زیرا هر شرکت با توجه به اهداف و سیاست ها و توان مالی اش حقوق کارکنان را تعیین می کند. با شرایط متفاوت این افراد حقوق متفاوتی را بر اساس سمت و سابقه و تحصیلات دریافت می کنند.